Samochody autonomiczne: wady i zalety, czy są legalne?

Kategoria: ciekawostki

Pojazdy autonomiczne są rzeczywistością, a nie utopijnym marzeniem. Czy zapewniają większe bezpieczeństwo na drogach? Czy mogą prowadzić do utraty miejsc pracy i być wykorzystywane przez przestępców? Przeczytaj dalej, aby wyrobić sobie własne zdanie na ten temat.

Czy samochody z autopilotem to samochody autonomiczne?

Kiedy mówimy o samochodach autonomicznych, często przychodzi na myśl Tesla z systemem FSD (Full Self-Driving). Jednak nawet producent podkreśla, że kierowca nadal musi trzymać ręce na kierownicy, patrzeć na drogę i stosować się do ostrzeżeń. W przeciwnym przypadku system może wyłączyć się w trakcie podróży.

Większość funkcji w samochodach z autopilotem nadal wymaga monitorowania i interakcji człowieka, co oznacza, że pełna automatyzacja jest jeszcze daleka.

Samochody autonomiczne, o których mówimy w tym artykule, są pojazdami, które rozumieją swoje otoczenie i działają bez udziału człowieka. W takim samochodzie osoba jest jedynie pasażerem i nie musi przejmować kontroli nad nim w żadnym momencie. Co więcej, obecność człowieka w takim pojeździe nie jest w ogóle wymagana.

Jak działają samochody autonomiczne?

Samochody autonomiczne działają poprzez zbieranie i analizowanie informacji z różnych czujników, radarów, siłowników oraz za pomocą zaawansowanych algorytmów, systemów uczenia maszynowego i potężnych procesorów.

Pojazdy te gromadzą i analizują dane z czujników, aby tworzyć mapę otoczenia. Radary monitorują pozycję innych pojazdów i przeszkód, kamery rozpoznają światła drogowe, odczytują znaki drogowe, śledzą inne pojazdy i pieszych. Czujniki Lidar wykorzystują impulsy świetlne do pomiaru odległości, wykrywania krawędzi drogi i rozpoznawania pasów ruchu. Czujniki ultradźwiękowe natomiast pomagają wykrywać krawężniki i inne pojazdy podczas parkowania.

Zaawansowane oprogramowanie przetwarza zebrane dane, ustala trasę i wysyła instrukcje do systemów sterujących, odpowiedzialnych za kierowanie, przyspieszanie i hamowanie. Algorytmy samodzielnie podejmują decyzje dotyczące zachowania samochodu, przestrzegania przepisów drogowych oraz unikania kolizji.

Co mówi prawo o samochodach autonomicznych?

Unia Europejska rozpoczęła prace nad regulacją przepisów dotyczących zautomatyzowanych pojazdów już w 2022 roku.

Niemcy są pionierem w tym obszarze. Ich przepisy pozwalają na eksploatację pojazdów bez obecności fizycznej kierowcy, ale tylko w określonych obszarach pod nadzorem technicznym. Istnieje zespół ludzi, który monitoruje takie pojazdy i może interweniować w sytuacjach krytycznych.

Niemcy planują wprowadzić pojazdy autonomiczne w pierwszej kolejności w transporcie publicznym. Oznacza to pojawienie się autonomicznych autobusów i robo-taksówek.

W USA również istnieją pojazdy autonomiczne, chociaż nie zostały jeszcze ustanowione żadne federalne przepisy w tej sprawie. Poszczególne stany starają się wprowadzić własne regulacje.

Japonia w 2022 roku podążyła śladami Niemiec, zmieniając swoje prawo drogowe, aby umożliwić pojazdom autonomicznym transport osób starszych na obszarach wiejskich o niewielkiej populacji.

Chiny przeprowadzają testy pierwszych autonomicznych pojazdów w dużych miastach i inwestują znaczne środki w rozwój inteligentnej infrastruktury.

Czy samochody autonomiczne są legalne w Polsce?

Obecnie w Polsce pojazdy autonomiczne nie są legalne. Zgodnie z art. 65l ustawy Prawo o ruchu drogowym, jedynie testowanie takich pojazdów w celach badawczych jest możliwe w bezpiecznym środowisku.

Aby przeprowadzić testy, konieczne jest uzyskanie zezwolenia od organu zarządzającego ruchem na danej drodze oraz konsultacje z mieszkańcami gminy, na której obszarze mają zostać przeprowadzone badania.

Organizator takiego badania musi również być obecny w pojeździe autonomicznym na miejscu kierowcy i być w stanie przejąć nad nim kontrolę w każdej chwili.

Zalety samochodów autonomicznych

Samochody bezzałogowe są oparte na zaawansowanej technologii, dzięki czemu umożliwiają poruszanie się bez udziału człowieka. Otwierają nowe możliwości i wyzwania zarówno dla użytkowników, jak i dla społeczeństwa jako całości.

Zaleta: Zapobieganie wypadkom samochodowych

Autonomiczne samochody mają potencjał w zapobieganiu wypadkom drogowym. Dzięki zaawansowanym systemom, radarom i zdolności do obserwacji otoczenia w 360 stopniach, mogą wykryć więcej niż ludzkie oko.

Wyeliminowanie czynnika ludzkiego oznacza eliminację błędów popełnianych przez kierowców, które są obecnie przyczyną aż 90% wszystkich wypadków drogowych.

Samochody autonomiczne nie przekraczają dozwolonej prędkości, nie są rozproszone przez telefony komórkowe, nie zasypiają za kierownicą i nie wykonują ryzykownych manewrów. Nie prowadzą również pod wpływem alkoholu czy innych substancji odurzających.

Prognozuje się, że wprowadzenie autonomicznych samochodów znacząco zmniejszy liczbę wypadków drogowych i ograniczy ich powagę, gdyby jednak się zdarzyły.

Zaleta: Oszczędności dla społeczeństwa

Wprowadzenie pojazdów autonomicznych przyniesie liczne oszczędności społeczne. Analizy wskazują, że społeczeństwo może zaoszczędzić około 800 miliardów dolarów rocznie. Obejmować będą one zmniejszenie kosztów związanych z wypadkami drogowymi, opieką zdrowotną, ubezpieczeniami, efektywnością transportu i zużyciem paliwa.

W przyszłości możemy oczekiwać transportu publicznego na żądanie, co pozwoli na eliminację "pustych kursów". Taki system będzie bardziej opłacalny niż świadczenie usług o niskim popycie poza godzinami szczytu.

Eliminacja potrzeby zatrudniania kierowców przyniesie również oszczędności związane z kosztami pracy.

Zaleta: Poprawa wydajności transportu i mniejsze korki

Autonomiczne samochody, dzięki możliwości komunikacji między sobą w czasie rzeczywistym, będą mogły podróżować w zoptymalizowanych odległościach. Same będą wybierać najlepszą trasę, aby zminimalizować korki drogowe, które obecnie pochłaniają wiele cennego czasu.

Redukcja korków oznacza także szybsze podróże. Ponadto, czas spędzony w podróży autonomicznym pojazdem będzie można wykorzystać w inny sposób, np. na pracę, sen czy relaks.

Zaleta: Przyjazność dla środowiska

Samochody autonomiczne mają potencjał przyczynienia się do ochrony środowiska. Dzięki utrzymywaniu stałych prędkości i ograniczaniu częstych hamowań i przyspieszeń, mogą zużywać mniej paliwa lub energii, gdy mowa o samochodach elektrycznych. Dodatkowo, wybór zoptymalizowanych tras pod kątem szybkości przejazdu przyczynia się do zmniejszenia emisji CO2 i oszczędności paliwa dla społeczeństwa jako całości.

To z kolei prowadzi do redukcji naszej zależności od surowców energetycznych oraz zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, przyczyniając się do walki z globalnym ociepleniem.

Samochody autonomiczne mogą również zmniejszyć ryzyko wypadków z udziałem pojazdów przewożących niebezpieczne substancje, co z kolei ogranicza ryzyko wycieków toksycznych związków czy eksplozji.

Zaleta: Lepszy dostęp do transportu dla każdego

Pojazdy autonomiczne otwierają lepszy dostęp do transportu dla wszystkich. Osoby, które nie chcą lub nie mogą prowadzić samochodu, będą miały dostęp do bezpiecznego środka transportu. Osoby starsze i niepełnosprawne zyskają możliwość samodzielnego podróżowania, bez konieczności narażania się na niebezpieczeństwo dla siebie i innych. Dzięki autonomicznym pojazdom, każdy będzie miał łatwiejszy dostęp do mobilności, co może poprawić jakość życia i umożliwić większą niezależność w przemieszczaniu się.

Wady samochodów autonomicznych

Samochody autonomiczne mają wiele zalet, ale wiążą się także z pewnymi wadami. Należy jednak pamiętać, że ta technologia jest wciąż rozwijana i wiele z tych problemów może zostać rozwiązanych w przyszłości.

Wada: Nieprzewidywalność zachowania

Jedną z wad jest kwestia bezpieczeństwa w nieprzewidywalnych sytuacjach. Mimo zaawansowanych algorytmów, autonomiczne samochody mogą nie zawsze radzić sobie lepiej niż człowiek w sytuacjach, których wcześniej nie doświadczyły. 

Ekstremalne warunki pogodowe, prace drogowe, awarie systemów czy obecność zwierząt na drodze mogą wpłynąć na działanie samochodów autonomicznych.

Pojawiają się również trudności związane z niekorzystnymi warunkami drogowymi, takimi jak całościowe zaśnieżenie, nieczytelne znaki czy niewidoczne linie. Dodatkowo, sensory i kamery mogą zostać pokryte błotem lub lodem, co utrudnia działanie autonomicznego pojazdu.

Wada: Ryzyko wystąpienia błędu technicznego

Samochody autonomiczne mają istotną wadę, która wynika z ich głównego oparcia na technologii, która może być zawodna. Nie jest do końca pewne, jak zachowa się sieć połączonych pojazdów w przypadku nieoczekiwanego błędu technicznego.

Wada: Ryzyko ataku hakerskiego

Ryzyko ataku hakerskiego jest istotnym zagrożeniem związanym z pojazdami autonomicznymi. Chociaż systemy autonomiczne są projektowane tak, aby były jak najbezpieczniejsze, istnieje możliwość, że ktoś może złamać zabezpieczenia lub przejąć nad nimi kontrolę.

Ataki hakerskie mogą skierować się na systemy GPS, Lidar, sieci komunikacyjne i inne kluczowe technologie stosowane w inteligentnych samochodach.

Takie cyberataki mogą mieć poważne konsekwencje zarówno dla bezpieczeństwa pasażerów, jak i infrastruktury drogowej. Przejęcie kontroli nad pojazdem przez niepowołaną osobę może prowadzić do wykorzystania go do działań terrorystycznych, takich jak celowe wjeżdżanie w tłum ludzi.

Możliwy jest również atak sabotażowy, który mógłby skierować się na całą flotę pojazdów autonomicznych. Takie działania mogą prowadzić do blokowania ruchu drogowego, utrudnienia dostępu do ważnych miejsc lub celowego spowolnienia operacji transportowych.

Autonomiczne samochody mogą też posłużyć jako narzędzia do popełniania przestępstw, takich jak kradzieże, napady lub przemyt narkotyków. Możliwość bezobsługowego prowadzenia pojazdu może ułatwić przestępcom unikanie ścigania lub ułatwić szybkie ucieczki.

Wada: Niezdolność do oceny wielu niekorzystnych scenariuszy

Kolejną wadą samochodów autonomicznych jest ich brak zdolności do oceny wielu niekorzystnych wyników. 

Przykładowo: Co by było, gdyby samochód autonomiczny znalazł się w sytuacji z tylko dwiema możliwymi opcjami:

1. Skręt w lewo i śmiertelne uderzenie pieszego.
2. Skręt w prawo i uderzenie w drzewo, potencjalnie śmiertelne dla pasażerów.

Jako że obie opcje są niepożądane, którą z nich wybrałaby sztuczna inteligencja?

Znana uczelnia MIT opracowała tzw. maszynę moralną, która zbiera dane na temat decyzji podejmowanych przez prawdziwych ludzi w kryzysowych sytuacjach. Różnice w moralnych preferencjach pomiędzy ludźmi utrudniają stworzenie jednolitego systemu dla samochodów autonomicznych.

Wada: Utrata stanowisk pracy

Całkowite przejęcie przemysłu motoryzacyjnego przez samochody autonomiczne może prowadzić do utraty wielu miejsc pracy. Kierowcy autobusów, taksówek i ciężarówek mogą być narażeni na utratę zatrudnienia, co będzie wymagało od nich przekwalifikowania się i szukania innych możliwości zatrudnienia.

Jednocześnie pojawienie się samochodów autonomicznych może otworzyć nowe miejsca pracy w dziedzinach związanych z monitorowaniem transportu, obsługą pasażerów i załadunkiem, a także obsługą awarii i napraw.

Wada: Duże koszty początkowe

Wprowadzenie samochodów autonomicznych na szeroką skalę wiąże się z dużymi kosztami początkowymi. Inwestycje w technologię, badania i rozwój, dostosowanie infrastruktury, szkolenie pracowników oraz zmiany prawne będą wymagały znacznych środków finansowych.

Samochody autonomiczne - zagrożenie czy szansa?

Pojazdy autonomiczne budzą zarówno obawy, jak i nadzieje. Istnieją obawy dotyczące bezpieczeństwa, etyki, wpływu na rynek pracy i potencjalnych ataków hakerskich. Jednocześnie samochody autonomiczne mają potencjał poprawy bezpieczeństwa, wydajności transportu, zmniejszenia zużycia paliwa i redukcji emisji CO2.

Ostateczna ocena, czy autonomiczne samochody są zagrożeniem czy szansą, zależy od balansu między ryzykiem a korzyściami. Wprowadzenie tej technologii wymaga odpowiednich działań i kontroli. Przy odpowiednich inwestycjach, regulacjach i rozwoju oprogramowania, samochody autonomiczne mają potencjał do zmiany sposobu, w jaki podróżujemy.